Uzaktan Kumanda Nedir?
“Uzaktan Kumandayı Kim İcat Etti” cevabına bakmadan önce, ne anlama geldiğine ve ne işe yaradıklarına göz gezdirelim. Kumandalar (RC), televizyon, radyo, ses/video kayıt cihazı, vb. gibi başka bir cihazı kontrol etmek için kullanılan küçük, genellikle elde tutulan bir elektronik aygıttır. Kısaca uzaktan kumandayı tanımlayacak olursak, “bir makinenin uzaktan çalıştırılması için kullanılan elektronik bir cihazdır”da diyebiliriz. Uzaktan kumandalar genellikle kızılötesi sinyallerle, ancak bazen radyo frekansı sinyalleriyle de çalışabilmektedirler.
Bu cihazlar, genellikle televizyon kanalı, parça numarası ve ses seviyesi gibi çeşitli ayarları yapmak için bir dizi düğme içeren küçük, elde taşınan nesnelerdir. Aslında, bu tür bir kontrole sahip modern cihazların çoğu için, uzaktan kumanda tüm işlev kontrollerini içerirken, kontrol edilen cihazın kendisinde yalnızca bir avuç temel birincil kontrol bulunmaktadır. Uzaktan kumandaların birçoğu, ilgili cihazlarıyla kızılötesi sinyaller ve bazıları radyo sinyalleri aracılığıyla iletişim kurar. Genellikle küçük AA veya AAA boyutlu piller ile çalışırlar.
Uzaktan Kumandayı Kim İcat Etti?
Bu cihazların en eski örneklerinden biri, 1898’de Nikola Tesla tarafından geliştirilmiştir. Aynı zamanda onun patenti de 613809 numarasıyla “Hareketli Taşıt veya Taşıtların Kontrol Mekanizmasını Kontrol Etme Yöntemi ve Aparatı” olarak tanımlanmıştır. Bu dönemlerde elektronik teknolojileri çok yaygın olarak kullanılmadığı için ilk uzaktan kumandalı aygıt 1936 yılında uçuş gerçekleştiren bir hava aracıydı. Her ne kadar savaş uçağı olmayıp prototip bir çalışma olsada, başarılı bir şekilde uçtuğu için kumandaların önü açılmıştır. Zira uzaktan kumanda teknolojileri, özellikle askeri amaçlar için İkinci Dünya Savaşı’nda yoğun olarak kullanılmışlardır. Bu askeri gereçlerden birisi de dönemin başarılı füzelerinden Alman Wasserfall füzeleriydi.
Elektronik gereçlerde, daha doğrusu bir televizyonu kontrol etmeyi amaçlayan ilk uzaktan kumanda, 1950’lerin başında Zenith Radio Corporation tarafından geliştirilmiştir. Gayri resmi olarak “Lazy Bones” olarak isimlendirilen uzaktan kumanda, her ne kadar uzaktan kumanda olarak tanımlansa da, televizyon setine bağlanmak için kablo kullanıyordu. Hem kumandanın hantal durumundan kurtulmak, hem de dönemin teknolojisi geliştirilerek 1955 yılında da ilk kablosuz kumanda tasarlanmıştır. “Flashmatic” adı verilen uzaktan kumanda, bir fotoelektrik hücreye ışık huzmesi yansıtarak çalıştı. Ne yazik ki, hücreler uzaktan gelen ışık ile diğer kaynaklardan gelen ışık arasında ayrımı gerçekleştirememiştir. Aynı zamanda bu cihazın alıcıya düzgün bir şekilde doğrultulması gerekiyordu.
1956’da Robert Adler, ilk modern kablosuz uzaktan kumanda olan “Zenith Space Command”ı geliştirdi. Mekanik bir cihazdı ve kanalları değiştirmek için ultrason kullandı. Kullanıcı uzak kumanda da bir düğmeye bastığında, bir çubuğa tıklayarak frekans yayıyordu. Televizyondaki devrelerde bu sesi ve frekansı algılıyorlardı. Zamanla transistörün icadı, insan işitme duyusunun üst sınırına yakın veya daha yüksek bir frekansta salınan bir elektrik akımıyla beslenen, ancak yine de köpekler tarafından duyulabilen bir piezoelektrik kristal içeren daha ucuz elektronik uzaktan kumandaları mümkün kıldı.
1990’lar ve Sonraki Yıllarda Uzaktan Kumandalar
1990’larda, kızılötesi radyasyon yayan ve alan yarı iletkenler geliştirilmiştir. Sonrasında uzaktan kumandalar kademeli olarak, 2005 yılı itibariyle hâlâ yaygın olarak kullanan bir teknolojiye geçti.
2000’li yılların başında, çoğu evdeki tüketici elektroniği cihazlarının sayısı büyük ölçüde arttı. Bir ev sinema sisteminin çalışması için, biri kablo veya uydu alıcısı, VCR veya dijital video kaydedici, DVD oynatıcı, TV ve ses yükseltici dahil olmak üzere beş veya altı kadar uzaktan kumanda gerekebilmekteydi. Yine günümüze göre hantal ve kaba görünüşlü olan bu kumandalar da, tanınmış bir kullanılabilirlik uzmanı olan Jakob Nielsen tarafından da sıklıkla eleştiri konusu oluyordu. Birçok bileşenin ve tepkinin bir araya gelmesinden sonra, üzerinde uzman tasarımcılarında mutabık kaldığı yeni ve şık bir tasarıma geçiş dönemi artık başlamıştı. Bu kumandaların ismi de Tivo’ydu. Bu tasarım günümüzde hâlâ kullanılan şık bir dizayna sahiptir.
İçinde bulunduğumuz yıllarda (2022), hızı durdurulamaz şekilde gelişen kumanda teknolojileri, oldukça şık ve kullanışlıdır. Bunun yanında artık kumandanın kontrolünü yeni tip akıllı cihazlar ve mobil teknolojiler de sağlayabilmektedir. Bu gelişme ile insanlar kumandaları arızalandıklarında ve bulamadıklarında çok hızlı şekilde çözüm üretebilmektedir.
