Sabunu Kim Buldu: Sabunun evde kullanılan türlerini kısaca özetleyecek olursak; hayvansal ve bitkisel yağ asitlerinin potasyum ya da sodyum ile reaksiyona girmesinden oluşmuştur. Temizleyici özelliğini de; içinde barındırdığı hidrofobik bölümün kir/yağ parçacıklarını kapsayabilme özelliğinden almıştır.
Efsanelere göre, sabun ilk olarak Roma’daki Sappo Tepesi’nde, bir grup Romalı kadının Tiber Nehri’nde bir tepenin eteğinde kıyafetlerini yıkarken, altında kurbanlardan gelen hayvansal yağların nehre aktığını ve sabunla kil karışımı bir sıvı oluştuğunu görmesiyle ortaya çıkmıştır. Belli bir zaman sonra kadınlar, aynı temizleme maddesini kullanarak giysilerinin daha kolay temizlendiğinin farkına varmışlardır. Tabii ki bunların hepsi bir rivayet ve birçok kaynakta geçmesine rağmen, ispatlanmış bir kaynak değildir.
Sabunu Kim İcat Etti ?
Net olarak bilinen sabunu ilk olarak icat edenlerin Babilliler olması olasığının; özellikle bir önceki olasılıktan daha fazla olduğudur. Zira bunu teyit eden MÖ 2800 yılına tarihlendirilen Babil kil kaplarına da raslanılmıştır. Bu kapların üzerindeki yazıtlar, aynı zamanda bilinen en eski tarihli sabun tarifidir. Bu kaynakta sabunun odun külü ve su ile birleştirilen yağlardan yapıldığı belirtilmektedir. Sabun ve sabun yapımına ilişkin bu kaynak bilgiler, sabunun; yün ve pamuğun, kumaşa dokunmaya hazırlanmadan yıkanması için olduğuna kaynaklık etmektedir. Bu sabunlarla vücud yıkandığına dair herhangi bir kaynak veya yazılı metin bulunmamaktadır.
Sabunun Tarihsel Sürecindeki Bazı Kavimler ve Gelişmeler
Ebers tıp papirüsü (Mısır, MÖ 1550), eski Mısırlıların sabun benzeri bir madde üretmek için; hem hayvansal hem de bitkisel yağları alkali tuzlarla birleştirdiğini ortaya koymaktadır. Özellikle bu karışım yaraları tedavi etmek için; bunun yanında cilt hastalıklarına iyi geldiği için kullanılmaktaydı.
- Başka bir kaynak ise Fenikeliler’in MÖ 600’de keçinin içyağı ve odun küllerinden sabun yaptıkları şeklindedir.
- Farklı bir kaynakta ise Eski Yunanlıların, çanak çömlek ve tanrıların heykellerini temizlemek için kül ve farklı birleşenlerden oluşan sabuna benzer temizleyici kullandıklarına dairdir. Yine aynı şekilde Romalıların da, nesneleri temizlemek için benzeri bir temizleyici kullandıkları belirtilmektedir. Romalılar, Orta Çağ’ın ilk yüzyıllarından itibaren halka açık hamamları kullanmış olmasına rağmen, kişisel temizlik için sabun kullanmamışlar; bu durum da birçok tarihçi tarafından ilginç olarak karşılanmıştır. Kişisel temizlik ve hijyen için Romalıların sabun kullanması sonraki yüzyıllarda gerçekleşmiştir.
- Sabunlarını yapmak için hayvansal yağları ve bitki küllerini kullanan Keltler, sabun kelimesinin türetildiği ürüne saipo adını vermişlerdir. Bu yüzden, sabunun isim babası Keltler’dir diyebiliriz.
- Araplar ise sabunu ilk olarak bitkisel yağlar, zeytinyağı, kekik yağı gibi aromatik yağlardan üretmişlerdir. İçeriğinde aynı zamanda ilk defa Sodyum Kostik NaOH formülünü uygulamışlardır. Arap sabunları bunun yanında parfümlü ve renkliydiler; aynı zamanda sıvı ve katı şekilde üretilmekteydiler.
Günümüzde sabunların, birçok aromatik meyve ve bitkilerden yapılandan; suda çözülebilen ve çözülemeyen gibi pek çok çeşitleri bulunmaktadır.
