Cam Nedir?
Cam, sert fakat aynı zamanda çok kırılgan olan inorganik ve amorf (katı ve sıvılara benzer özelliklere sahip) bir malzemedir.
Camı Kim İcat Etti ?
Camı Kim Buldu: 21. yüzyılda cam her yerdedir ve her geçen yıl gelişerek durmak bilmeyen yolculuğuna devam etmektedir. Her gün neredeyse bakmak zorunda olduğunuz pencere camının son 5000 yılda katettiği olağanüstü yolculuğa gelin bir göz atalım:
Sabah uyanıp saatinize veya telefonunuza bakmanız, pencereden dışarıda olup bitenleri ve havanın durumunu izlemeniz, soğuk bir kış günü buzlu arabanızın ön camını çözmeye çalışmanız, tüm gün bilgisayar monitörüne odaklanarak zamanınızı geçirmeniz, dizüstü bilgisayarınızda ve tabletlerinizle günü bitirmeniz, televizyonda en sevdiğiniz programı izlemeniz; kısacası hayatınızın her bir anında olan cam.. Belki de görmeden bir günümüzün dahi geçmediği nadir nesnelerden ve gereçlerden birisi. Veya gözümüzün önünden ayıramadığımız bir aşk; keyif almaya çalıştığınız birçok şey onun emrine amade sonuç itibariyle. Öyle ya; cam olmadan bir cep telefonunu nasıl kullanabilirsiniz; veyahut tv’deki bir filme ulaşmanız nasıl mümkün olabilir? Neyse konuyu daha da fazla bulandırmadan camın özelliklerine daha yakından bir göz atalım:
Camın, ilk insanlarla aracılığıyla, kumun eritilerek üretildiğine dair bazı yaygaralar vardır; ama bu iddianın yaygaradan öteye geçmesi pek mümkün görünmemektedir. Çünkü camın kumda eritilmesi için 1700 °C (3090 °F)‘lık bir ısı gerekmektedir. Böyle bir ısıyı yaratmaları mümkün olmadığı için de, insanlık bu nesnenin üretilmesi için uzun yıllar beklemek zorunda kalmıştır.
Obsidyen Nedir ?
Geçmiş zamanlarda obsidyenin bulunmasıyla, artık camında gelişerek ortaya çıkacağını az çok hepiniz tahmin ediyorsunuzdur. Zaten obsidyen de camın bir nevi işlenmemiş halidir. Peki bu obsidyen nasıl ortaya çıkıyordu? Obsidyen kısaca özetleyecek olursak; erimiş lavdan oluşan volkanik bir camdır. Oluşumu ise; büyük miktarda silis kumu içeren erimiş lavın, dünya yüzeyine ulaştıktan sonra soğumasıyla meydana gelir. Aynı zamanda obsidyen, ilk insanlar tarafından ok uçları ve hançerler için kullanılmış ve günümüzde hâlâ neşter bıçaklarının da ham maddesini oluşturmaktadır.
Obsidyenin hikayesini özetledikten sonra, diğer cam ham maddelerinden biri olan Fulgurit’e bakalım. Fulgurit, çöl veya plaj biyomunda, yıldırımın silika kumuna çarparak mineral tanelerini kaynaştırması sonucu oluşur. Ancak oluşma süreci doğada nadir olan bir olaydan süregeldiği için; yaygın olarak kullanılan bir cam ham maddesi kaynağı değildir. Zira ülkemizde de pek bilinmemektedir. Şimdi gelelim asıl konumuza, kim icat etti bu camı?
Camı Kim İcat Etti
Arkeolojik bulgulara göre, ilk insan yapımı cam, Mısır’da bulunan cam boncuklar ile MÖ 3500 yılına tarihlendirilmiştir. Yine MÖ 1500 yılı civarında, üretimin Batı Asya, Mısır ve Girit’in bazı bölgelerinde yaygın olduğuna dair tarihi bilgilere rastlanmaktadır. Bunun yanında MÖ 900’lü yıllarda da üretim alanları arasında Yunanistan ve Suriye vardı. Hatta bununla ilgili Asur kralı Asurbanipal’ın kütüphanesinde, MÖ 650 yılına kadar uzanan bazı kayıtlara rastlanmıştır. Hatta bununla ilgili ayrıntılı bilgiler içeren birde kılavuz keşfedilmiştir. Ardından gelen süreçte, yani MÖ 1. yüzyıla kadar da önemli bir gelişme kaydedilememiştir.
Cam Üfleme Borusunun İcadı:
MÖ 1 yüzyılda ise “üfleme borusunun” icadıyla, mucize niteliğinde bir buluşa imza atılmış ve süreç kendiliğinden hızlıca ilerlemiştir. Bu sanatın ilk olarak İngiltere’ye geldiği düşünülmektedir. Daha sonraki yıllarda ise özellikle Romalılar tarafından oldukça popüler hale getirilmiş ve bu konuda ustalaşan bir çok yetenekli sanatçı ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda Roma hükümdarları tarafından da benimsenen bu buluş; ilk büyük cam atölyeleri ile kendisine Fenikeliler aracılığıyla; Lübnan, İsrail ve Kıbrıs gibi coğrafyalarda da yer bulmuştur.
Sonraki yüzyıllarda cam ve ham maddesi Romalılar tarafından İngiltere’de, ciddi bir üretim ağıyla tekrar popüler hale getirilmiştir. Bununla birlikte, bu dönemde Glastonbury’de keşfedilen 5 cam fırına dair arkeolojik kanıtlar da vardır. Aynı zamanda bu kanıtlar, MS 680’li yıllarda camın yoğun bir şekilde üretildiğini de göstermektedir. Bunun yanı sıra, modern cam yapımının, gizli kapılar ardından sonra yaygın hale gelmesi; daha doğrusu Avrupa ve Orta Doğu’ya doğru yol alması; “Romalılar sayesindedir” desek, yeridir.
Her ne kadar buluşun işlenmesi ve üretilmesi Romalılar tarafından popüler hale getirilmiş olsada; Lübnan’da yaşayan Ennion ismindeki cam zanaatkarını da unutmamak gerek. Lakin bu kişi, bulunduğu coğrafyanın en önemli ustalarından birisiydi. Aynı zamanda tasarımlarda son derece dekoratif ve karmaşık olan çok panelli, kalıp üflemeli cam kaplar üretmesiyle ünlüydü.
17. Yüzyıldan Sonra Cam ile İlgili Gelişmeler ve Tarihsel Süreç:
Uzun yıllar standart üretimlerin ve gelişmelerin dışına çıkamayan bu buluş, yine devrimsel sıçramalarından birisini 1674 yılında; George Ravenscroft’un kurşun kristal cam üretmeye başlamasıyla yeniden başarmıştır. Ayrıca bu üretimde kullanılan kurşun oksit, cama o zamana kadar hiç ulaşılmamış bir berraklık ve ışıltı vererek onu daha popüler hale getiriyordu. Bu buluş, ardından gelen 18. ve 19. yüzyıllarda da cam endüstrisinin vazgeçilmez tekniklerinden birisi olarak kabul edilecekti.
- 1773 yılında plaka veya silindir cam tanıtılmıştır. Sanayi Devrimi’nin de etkisiyle üretim daha da kolaylaştı.
- 1784 yılında ünlü mucit Benjamin Franklin, Bifokalleri icat edince, cam teknolojisi gözlüklerle buluştu.
- 1902’de Irving Wightman Colburn (1861 – 1917), pencere camları için seri üretimi mümkün kılan bir mekanizma icat etti.
- 1903’te Edouard Benedictus, devrim niteliğindeki buluşu olan kurşun geçirmez camı keşfetti. Yine aynı yıl içerisinde, Michael Joseph Owens (1859 – 1923), cam yapım endüstrisinde önemli bir gelişme olan otomatik cam şişe yapım makinesini icat etti.
- 1959’da İngiliz mühendis Sir Alastair Pilkington, endüstride devrim yaratan “float” cam yapım yöntemini icat etti. Bu süreç bir nevi camları düz olarak üretebilme imkanıydı. Bu gelişmeyle birlikte, endüstri de ve sanayide camların kullanım alanı daha da artmıştır.
- 2007 yılında, Corning Inc tarafından “Gorilla Glass” ticari adıyla bilinen cam icat edilmiştir. Cam, özellikle tabletler de ve akıllı telefonlarda kullanılmıştır. Bu teknoloji, ürünleri kırılmalara ve darbelere karşı daha dayanıklı kılmıştır.
İçinde bulunduğumuz yıllarda da, yine Corning Inc tarafından bir kağıt yaprağı kadar ince olan “Willow Glass” ismindeki cam geliştirilmiştir. Aynı zamanda bu ürün oldukça esnek ve ultra ince görünüme sahiptir..
