Amazon Nedir?
Amazon veya amazon.com, dünyanın en büyük çevrimiçi parekendicisidir. Aynı zamanda günümüzün de en büyük bulut hizmeti sağlayıcılarından birisidir. Başlangıçta bir çevrimiçi kitap satış şirketi olarak başlayan Amazon, büyük ölçüde e-ticaret, bulut bilişim, dijital akış ve yapay zeka (AI) hizmetleri sağlamaya odaklanan internet tabanlı bir ticaret devine dönüşmüştür. E-ticaret alanının alt kategorileri arasında; Prime, Marketplace, FBA, Advertising ve Pay gibi hizmetler bulunmaktadır. Bununla birlikte oldukça popüler olan medya servis hizmelerine de sahiptir. Bunlardan bazılarını özetleyecek olursak, alışveriş yapan prime müşterilerine özel ücretsiz olarak sunduğu medya hizmeti Amazon Prime Video, Amazon Music; Audible, Twitch ve Amazon Books sayılabilir.
Amazon’u Kim Kurdu?
Amazon’un kurucusu dünyanın en zengin insanlarından birisi Jeff Bezos‘tur. Birçok ünlü, zengin bir aileden güçlü bir finansal ile markalar kurmasına rağmen, Amazon’un kurucusu Bezos yoksulluk içinde doğmuştur.
Bezos’un henüz çocuk yaşlardaki girişimci ruhu, babasını çok etkilemiştir. Bu sebeple daha çocuk yaşlarda Küba’dan Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmişlerdir. Bir göçmen çocuğu olarak Bezos’un müthiş bir girşimciye dönüşmesinde göç etmesinin önemi yadsınamaz.
Amazon Nasıl Kuruldu?
Jeff Bezos, 30’lu yaşlarında şirketlerde başarı ile liderlik yapan bir yöneticiydi. O yıllarda Princeton Üniversitesi mezunu, atlı haneli geliri olan bir kişiydi. Yöneticilik yaptığı şirketlerde sürekli ilerleme kaydediyordu. Hatta Bezos‘un başarıları onu Wall Street yatırım şirketi DE Shaw & Co’nun şimdiye kadarki en geç başkan yardımcılığına kadar taşımıştır. Ancak, Bezos‘un başka fikirleri ve düşünceleri vardı.
Bezos, yeni doğmakta olan elektronik alışveriş endüstrisine yönelik gizli bir tutkunun teşvikiyle, World Wide Web‘in o zamanlar büyük ölçüde keşfedilmemiş uçsuz bucaksız topraklarında kendi işini kurmanın hayalini kuruyordu. Bu çok büyük bir risk olmasına rağmen kısa sürede karşılığını da aldı. Bezos’un Amazon.com‘u piyasaya sürmesinden dört yıl sonra, çevrimiçi perakendeci devi, dünya çapında 610 milyon doları aşan satışı ve 13 milyondan fazla müşterisiyle e-ticaret şirketlerinin nasıl çalışması gerektiği konusunda hızla standart haline geldi.
Amazon Nasıl Büyümüştür?
1994 yılında Bezos‘un başlangıçta çevrimiçi bir iş kurma fikri zaten bulunmaktaydı. DE Shaw, internette yatırım yapacak yeni işletmeler ararken, World Wide Web kullanımındaki aylık artışın %2.300 olduğunu belirten bir rakamla karşılaştı. Bezos, çevrimiçi satışların büyük potansiyelini görür görmez bir internet işi kurmanın ticari fırsatlarını araştırmaya başladı.
Aralarında yazılım, CD’ler ve kitapların da bulunduğu, internette başarılı olacağına inandığı 20 potansiyel ürünün bir listesini derledi. Listeyi inceledikten sonra, çoğunlukla mevcut kitapların çokluğu nedeniyle kitapların en iyi seçenek olduğu ortaya çıktı. Bezos, “sanal” bir kitapçının milyonlarca kitap sağlayabileceğini, oysa en büyük mağazaların bile parakende olarak yalnızca az sayıda kitabı erişilebilir kılacağını anlamıştı.
Bezos ve beş çalışandan oluşan bir grup, bir yıldan fazla bir süre boyunca garajda çalışarak kitap bulmayı ve Amazon.com‘u keşfetmeyi kolaylaştıracak bilgisayar sistemini kurmayı öğrendi. Gerçek bir pazarlama dehası olan Bezos, kitapçı alışverişinin sıklıkla gerektirdiği “samanlıkta iğne” prosedürünü basitleştirecek kullanıcı dostu bir arayüz geliştirmenin yanı sıra, özellikle kullanıcıların “takılabileceği” bir “sanal topluluk” oluşturmayı amaçladı. Kendisi ve ekibi, bunu başarmak için, kullanıcıların web sitesinde kendi kitap incelemelerini yayınlamalarına olanak tanıyan bir araç ve önceki satın alımlara dayalı olarak kitap önerileri yapan bir aracı gibi bir dizi son teknoloji araç geliştirdi.
Amazon Açılış Yılı?
Sonunda bu çalışmalar ve hazırlıklar tamamlandı ve mevcut 1 milyondan fazla kitapla Amazon.com, sanal kapılarını ilk kez Temmuz 1995’te müşterilerine açtı. Bununla birlikte açıldığında kendisini “Dünyanın En Büyük Kitap Mağazası” olarak adlandırdı. Çok başarılı tanıtım ve reklam kampanyaları yürütüldü ve artık Amazon iyiden iyiye ünlenmeye başladı.
1996 yılına gelindiğinde Amazon.com 100 kişilik bir iş gücüne ulaştı. Aynı zamanda 15,7 milyon dolardan fazla gelir elde etti. Üç yıl sonra bu rakamlar 3.000’in üzerinde işçiye (bazıları Britanya ve Almanya’daydı) ve 610 milyon doların üzerinde gelire ulaşacaktı.
Dünyanın en büyük kitap perakendecisi Barnes & Noble, Amazon‘un başarısını fark etti. Bununla birlikte hızla kendi web sitesini açtı. Barnes & Noble, Amazon‘un “Dünyanın En Büyük Kitapevi” iddiasına karşı Amazon‘un iki katı kadar kitap tedarik ettiklerini duyurarak yoğun bir pazarlama kampanyası başlattı. Lakin bu kampanyalar ikincil olma sebebi ile Amazon‘un gölgesinde kalmıştı ve
Günümüzde Amazon?
Durmak bilmeden büyüyen Amazon, en yakın rakibini çoktan geride bırakmış olmasına rağmen gözünü tüm çevrimiçi perakendeciliğe hakim olmaya dikti. Hatta 150 milyar dolarlık ABD eczane pazarında rekabet edebilmek için Ocak 1999’un sonunda nane şekerinden Viagra’ya kadar her şeyi çevrimiçi sunan bir şirket olan Drugstore.com‘dan bir hisse satın aldı. Ardından 2018 yılında çevrimiçi tam hizmet veren bir eczane olan PillPack’i bünyesine kattı. Eczacılık sektöründen elektroniğe, elektronikten beyaz eşyaya ve daha nicesinin parekende satıcılığını üstlenerek, dünyanın en büyük çevrimiçi satış mağazasına döndü. Öyleki şirketin 2021 yılı cirosu 450 milyar dolardı. 2022 yılına gelindiğinde 600 milyar dolara ulaşmıştır. İçinde bulunduğumuz yıl olan 2023 yılında ise Türkiye’nin milli gelirinden fazla olması beklenmektedir. Aynı zamanda online parakende devinin çalışan sayısı 2022 yılının son verilerine göre 1.54 milyondur.
Amazon Kimin?
Günümüzde şirketin hissedarları arasında hem bireysel, hem de kurumsal yatırımcılar bulunmaktadır. Biz ise sadece en önemli üç bireysel ve üç kurumsal ortaktan bahsetmenin yeterli olacağını düşünüyoruz.
Jeff Bezos
Amazon‘un kurucusu ve hâlâ yönetim kurulu başkanıdır. Aynı zamanda 1.26 milyar hisse ile şirketin en büyük hissedarı konumundadır. Yani bu oran, tedavüldeki hisselerin %12,3’nü temsil etmektedir.
Jeff Bezos, bununla birlikte 126 milyar dolarlık serveti ile dünyanın en zengin insanlarından birisidir.
Andrew Jassy
Jassy‘nin şirkette 2.04 milyon hissesi bulunmaktadır. Bu, hissedar olarak ona fazla güç katmasa da şirketin mevcut CEO’su pozisyonundadır. Aynı zamanda Amazon CEO’su olmadan önce dünyanın en büyük bulut bilişim şirketi olan Amazon Web Services‘in de CEO’suydu.
Douglas Herrington
Douglas Herrington, Amazon‘un 1,06 milyon hissesine veya tedavüldeki hisselerin %0,01’ine sahiptir. Haziran 2022’de dünyadaki tüm Amazon Mağazaları’nın CEO’su olarak atanmıştır.
Amazon’un Üç Kurumsal Ortağı
Vanguard
Vanguard, yüzlerce yatırım fonu, borsada işlem gören fon (ETF) ve emeklilik ürünü pazarlamaktadır. Şirket, 31 Aralık 2022 itibarıyla yaklaşık 8,1 trilyon dolarlık yönetim altındaki küresel varlığa (AUM) sahip bir yatırım fonu ve ETF yönetim şirketidir.
Vanguard Group, Amazon‘un 712,07 milyon hissesine sahiptir. Bu, aynı zamanda tüm tedavüldeki Amazon hisselerinin yaklaşık %6,9’unu temsil etmektedir.
BlackRock
Dünyanın en büyük varlık yöneticilerinden biri olan BlackRock (BLK), 594,7 milyon Amazon hissesine sahiptir. Bu, tüm tedavüldeki Amazon hisselerinin %5,8’ine tekabül etmektedir.
State Street
Boston merkezli bir yatırım firmasıdır. Şirket; varlık yöneticileri, sigorta şirketleri, finans kurumları ve merkez bankaları dahil olmak üzere çeşitli müşterilere hizmet vermektedir.
Firmanın portföyünde 336,27 milyon Amazon hissesi bulunmaktadır. Bu, aynı zamanda şirketin tedavüldeki hisselerinin yaklaşık %3,3’üne denk gelmektedir.
